Czas świąteczny w chrześcijańskich rodzinach to dar, jakim obdarzamy się nawzajem. Dorośli przekazują dzieciom wartości rodzinne, dzieci obdarzają rodziców swoją radością. Dajemy naszym dzieciom poczucie przynależności i utwierdzamy ich tożsamość: dzieci wiedzą, kim są i do kogo należą.
Umiejętność wspólnego świętowania stanowi fundament prawidłowego rozwoju więzi rodzinnych. Jest też wspaniałą okazją do ukazania znaczenia Boga w naszym codziennym życiu; dlatego nasze święta – niezależnie od ich genezy – powinny być związane z elementem religijnym. Korzystajmy więc z okazji, by obdarowywać się nawzajem miłością, tą miłością, która pochodzi od Boga i jest nam przez Niego dana. Obdarzamy dzieci wspomnieniami, które będą cieszyć je w ich późniejszym życiu.
Okazji do świętowania w rodzinie jest tysiące, podobnie jak tysiące może być sposobów ich obchodzenia.
W rodzinie chrześcijańskiej szczególne okazje dostarczają okazji do wspólnego świętowania w radości i miłości oraz do dziękowania Bogu za Jego dobroć i dar życia.
Każda uroczystość może być sposobnością do duchowego przeżycia w łonie rodziny. Jest nią nie tylko tradycyjnie chrześcijańskie święta jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc, ale także Dzień Zwycięstwa, Dzień Niepodległości, czy okazje czysto wewnątrzrodzinne: urodziny, jubileusze, pierwszy dzień szkoły, przeprowadzenie się do nowego mieszkania czy otrzymanie nowej pracy.
Jako religijne święta traktujemy dzień chrztu dziecka czy jego Pierwszej Komunii Świętej, ale przecież świętem może być również okazja kupienia nowej lodówki czy wyprawa do dentysty – wydarzenia te możemy wykorzystać, by dać świadectwo, że Bóg jest obecny w sercu naszej rodziny.
Dla dzieci ważne są uroczystości, w których zawarte są rzeczy czy wydarzenia, które dziecko może dotknąć i przeżyć. Dlatego domowa modlitwa z okazji wzbogacenia się grona rodziny o szczeniaka jest dla dzieci czymś o wiele ważniejszym niż okazałe obchody związane z Dniem Pracy.
ŚWIĘTA ZWIĄZANE Z SAKRAMENTAMI
Uczyńmy z sakramentów wspaniałą okazję wspólnego świętowania nie tylko dzieci z rodzicami, ale i z dziadkami, ciotkami, wujami, kuzynami itd. Czy będzie to chrzest, ślub, Pierwsza Komunia czy inny sakrament, uczestnictwo naszych dzieci tak w samej liturgii, jak i w związanych z uroczystością obchodach jest dla nich bardzo wielkim przeżyciem. Podejmijmy dodatkowy wysiłek i postarajmy się ubogacić te uroczystości tym, co pomnoży doświadczenia naszych dzieci. Wprawdzie dzieci mogą nie rozumieć do końca duchowego znaczenia tych wydarzeń, ale niewątpliwie docenią atmosferę miłości i radości. Tym samym uświadomią sobie, że te wydarzenia są szczególnym i ważnym czasem w życiu rodziny chrześcijańskiej.
TRADYCJE RODZINNE
Tradycje rodzinne są wspaniałym dziedzictwem dającym dziecku poczucie przynależności i umacniającym ich poczucie tożsamości w ramach rodziny.
Niektóre z tradycji mają swoje korzenie kulturowe. Na przykład polskie rodziny mają specjalny sposób obchodzenia świąt Bożego Narodzenia: gotujemy tradycyjne jedzenie, w specjalny sposób przygotowujemy stół wigilijny, ozdabiamy choinkę, śpiewamy wspólnie kolędy itd. Na Wschodzie św. Mikołaj przynosi prezenty 6 grudnia, we Włoszech w dniu św. Łucji. Pielęgnowanie rodzimych zwyczajów stanowi wspaniałą okazję do uczenia dzieci o kulturze naszych przodków. Podobnie należy cenić i opowiadać dzieciom o historii własnej rodziny i jej tradycjach.
Od nas zależy, czy zdecydujemy się kontynuować rodzinne tradycje wyniesione z domu naszego dzieciństwa Możemy je przyjąć, możemy też odrzucić. Dla przykładu: wprawdzie w waszym domu rodzinnym zawsze chodziliście na wielkanocne śniadanie do swoich rodziców/dziadków, postanawiacie jednak, że w waszej rodzinie świętować będziecie wielkanocny poranek w domu. Pamiętajmy jednak, że zrezygnowanie z jednej tradycji powinno pociągnąć za sobą powstanie nowej!
Jeśli tradycyjne jedzenie świąteczne stało się dla nas zbyt kosztowne, możemy – zamiast rezygnować ze zwyczaju – ocalić jego tradycyjne znaczenie przez przygotowanie niewielkich porcji. Dla tradycji nie jest niczym niezwykłym to, że muszą one przechodzić przez różne zmiany, jakich wymagają nowe czasy.
USTANAWIANIE NOWYCH TRADYCJI RODZINNYCH
Poza zachowywaniem tradycji i zwyczajów dziedziczonych z pokolenia na pokolenie, rodzina może ustanowić własne tradycje. Możemy być pewni, że nasze dzieci będą niebawem pytać: „Czy to było wtedy, kiedy.. .7″ albo „Czy znowu będziemy cieszyć się, że.. .7% Różnego rodzaju „domowe rytuały”, jak wspólna wyprawa po choinkę będą kiedyś wspominane wciąż od nowa z radością. Będzie się oglądać zdjęcia i inne pamiątki, przywołując miłe, wspólne chwile spędzone z całą rodziną.
Jakie konkretnie tradycje możemy wprowadzić? Chociażby obchodzenie od najbliższego roku dnia chrztu dziecka. Na wyeksponowanym miejscu umieśćmy zdjęcia ze chrztu i inne pamiątki (np. karty z życzeniami od przyjaciół), obejrzyjmy wspólnie nagrany na wideo film, pozwólmy dziecku zdecydować o tym, co będzie na obiad i jak spędzimy popołudnie. Przy posiłku porozmawiajmy o świętym patronie dziecka. Wszystko to umocni w dziecku świadomość, że jest dzieckiem Bożym, kochanym i wezwanym po imieniu otrzymanym na chrzcie.
Bardzo ważne jest to, by dziecko czuło się uczestnikiem uroczystości. Pozwólmy dziecku nieść świecę, odmowie modlitwę, wręczyć kwiaty. Mówmy dziecku o tym, co się dzieje w oparciu o znane już dzieciom doświadczenia. Wyjaśnijmy już wcześniej, co będzie się dziać i dajmy dzieciom okazję do zadania pytań.
Jeśli to tylko możliwe, zapraszajcie czasem na swe domowe święta innych ludzi: przyjaciół, ale także samotnych staruszków, chorą sąsiadkę itp. W ten sposób dajemy dzieciom okazję do uczenia się dzielenia się z innymi. Jeśli postanawiamy dać biedniejszej niż nasza rodzinie koszyk z jedzeniem, poprośmy dzieci, by pomogły wybrać, co ma znaleźć się w podarunku.
Nie jest dobrze tak zaangażować się w toku uroczystości w sprawy organizacyjne, że nie mamy czasu dla rodziny. Pamiętajmy o celu uroczystości, aby jej znaczenie i wartość nie uniknęła uwadze rodziny. Często wystarczy po prostu zaplanować przygotować wszystko wcześniej. Unikniemy wówczas sytuacji, kiedy za pięć dwunasta będziemy jeszcze biegać po kuchni, prasować koszule i denerwować się, że nie wszystko gotowe. Święto natychmiast przestanie być oczekiwanym wydarzeniem. Przeciwnie, dzieci zaczną bać się domowych świąt, bo będą się im kojarzyć z krzykiem rodziców i strachem przed zrobieniem czegoś nie tak.
Najróżniejsze sposoby obchodzenia domowego święta powinny mieć zawsze jeden element wspólny: pełne uczestnictwo we Mszy świętej. Przecież liturgia eucharystyczna jest świętowaniem naszego życia w Chrystusie i życia wszystkich innych wyznawców. A wieczorem podziękujmy wspólnie Bogu za kończący się szczególny dzień – za wszystko, co w nim było świętem.
Niech czas świąteczny będzie dla naszych rodzin radosną okazją do poznania miłości Boga i naszej wzajemnej miłości.
Na podstawie książki P. Chandler i J. Bumey, Sharing The Faith With Your Child. A Handbook For Catholic Parents. Książka jest w przygotowaniu do wydania w języku polskim.
Artykuł pochodzi z Miesięcznika Różaniec – Kwiecień 1996
Wydawnictwo Sióstr Loretanek POLECA
Małżeńskie ABC według św. Jana Pawła II
Elżbieta Marek
Alfabet teologii ciała zaczerpnięty z „Miłości i odpowiedzialności” oraz wybranych katechezach środowych św. Jana Pawła II. Hasła uporządkowane według alfabetu w prosty i przystępny sposób opowiadają o małżeństwie i ludzkiej miłości. Zawsze warto wracać do źródła i przekładać treści trudne i mało zrozumiałe na prosty język. Takim właśnie tłumaczeniem ważnej nauki Jana Pawła II o małżeństwie i rodzinie jest ta książka. Doskonały prezent dla narzeczonych i małżonków.
